Waarden en normen in Roemenië
Dr. Ladislau Fodor, lector aan de Babes Bolyai Universiteit (Cluj Napoca), publiceerde onlangs een opmerkelijk boek over de pedagogische opdracht van het onderwijs. Daarin bespreekt hij de hele range van aspecten die te maken hebben met waardenontwikkeling en persoonsvorming.
Dr. Fodor: ' Ik heb de de actuele uitdagingen voor onderwijs en opvoeding in de Roemeense context beschreven. In onze scholen zijn leraren gewend hun taak voornamelijk vakinhoudelijk op te vatten. Gelet op de maatschappelijke ontwikkelingen zullen we meer vorm en inhoud moeten geven aan het pedagogisch handelen. En dan komen belangrijke thema's op tafel, zoals bijvoorbeeld: tolerantie, vreedzame coëxistentie, interculturaliteit, vredesopvoeding en milieueducatie. Maar ook: morele ontwikkeling, de ontwikkeling van empathisch vermogen en pro-sociaal gedrag. Dergelijke onderwerpen behoren op de agenda van het (opleidings)onderwijs. In de eerste plaats omdat ze in het belang zijn van de leerlingen. In de tweede plaats gaat het om de kwaliteit van onze samenleving'.
* Nevelés Az Iskolában, dr.L.Fodor. Eucatio Kiadó Kolozsvár 2000.


Normen op de Pabo
Ouders Online nagelde onlangs vier pabo- studenten uit Breda aan de schandpaal. Aanleiding was een mailwisseling, waarin over en weer gesproken werd over taalfouten, zorg, respect. De Pabo in Breda heeft inmiddels besloten studenten van de opleiding weg te sturen als ze na twee jaar nog steeds zakken voor toetsen op spelling- en rekenvaardigheid.
Bron: Dagblad Trouw 24-5-2000.


Belangrijk initiatief: Netwerk Pabo gaat van start
Op 20 juni start het Pabo Netwerk 'de pedagogische taak van het onderwijs'. De NVO-VELON werkgroep heeft een startdocument en een activiteitenplan ontwikkeld. Het Pabo Netwerk zal interessante pedagogische praktijken op lerarenopleidingen ('good practice') inventariseren en de ontwikkeling van nieuwe, nog meer adequate praktijken binnen de opleidingen bevorderen. Uitgangspunt is daarbij het inhoudelijke NVO/VELON-perspectief.
Op deze site zullen we u op de hoogte houden van de ontwikkelingen.


Onderwijsvernieuwing: democratie in het schoollokaal
Democratisch denken en handelen komt mensen niet vanzelf aangewaaid. Het zou binnen de school en in de klas geleerd moeten worden. Maar de vraag is natuurlijk hoe ?
Dr. Paul Gathercoal, hoogleraar aan de School of Education van de California Lutheran University, heeft op basis van het concept 'Judicious Discipline' een schoolbrede strategie voor 'Democratic Class Meetings' ontwikkeld. Vanzelfsprekend is deze strategie gebaseerd op belangrijke democratische noties. Bijzonder interessant is daarnaast de hantering van een fasenmodel. De fasenstrategie blijkt in de onderwijspraktijk een blikopener. Vooral omdat deze benadering, - anders dan bij veel disciplinetechnieken het geval is, recht doet aan het principe van de klas als leefgemeenschap en tevens de pedagogische wens van morele ontwikkeling honoreert. Onderzoek geeft aan dat de aanpak van Paul Gathercoal in de alledaagse onderwijssituatie inderdaad positieve effecten oplevert. Dat is goed voor de leerlingen en in het belang van de samenleving. Niet in de laatste plaats zijn in dit verband trouwens de onderwijsgevenden zelf directe belanghebbenden. Voor hen die maar al te vaak gefrustreerd worden door orde- en gedragsproblemen, zijn 'Democratic Class Meetings' een mogelijkheid om te komen tot hun eigenlijke taak: het bevorderen van het leren van de leerlingen. Voorwaarde blijft wel dat het gaat om een schoolbrede opzet en uitwerking.


Opvoeding: een hot item
Opvoeding is maatschappelijk bekeken een hot item. De toenemende aandacht die de media besteden aan opvoedingskwesties is opvallend. Vaak is geweld en excessief gedrag bij jongeren de directe aanleiding. Om die reden heeft zelfs minister president Wim Kok het terrein van de opvoeding betreden. Zo deed hij op de derde dinsdag van september publiekelijk uitspraken over het idee van een verplichte opvoedingscursus voor ouders van criminele kinderen. Voor wie de uitzending van Netwerk niet heeft gezien: Kok is voorstander van deze optie.
De vraag naar de opvoedingsverantwoordelijkheid was het kernthema in het programma van Netwerk. En passant kwam tevens de opvoedingsverantwoordelijkheid van het onderwijs op tafel. Interessant genoeg niet zozeer als een uitdaging, maar meer als een probleem.

Beroepsvoorbereiding
Hoe men die vraag naar de opvoedingsverantwoordelijkheid van het onderwijs ook beantwoordt, het is duidelijk dat deze kwestie in de lerarenopleiding de nodige aandacht verdient. Lerarenopleidingen kunnen immers niet genoeg investeren in de core business van het pedagogisch handelen.
Op basis van ervaringen in het project Waarden & Normen kan men tot de conclusie komen dat aankomende leraren meer en beter voorbereid zouden moeten worden op de pedagogische dimensie van hun beroep. Maar al te vaak blijken studenten pedagogische situaties niet te onderkennen. En een pedagogisch gesprek met leerlingen berust in voorkomende gevallen eerder op geluk dan op wijsheid. Dat valt studenten niet euvel te duiden. Wat de opleiding niet expliciet biedt, kun aan de studenten niet worden gevraagd.
Het grote belang van het communicatieve aspect van het pedagogische handelen is overigens onlangs nog eens gestipuleerd in het KUN-onderzoek 'Partners in opvoeding in het basisonderwijs'.
Daaruit laat zich aflezen hoe heikel (bijvoorbeeld) de communicatie ligt tussen de opvoeders thuis en op school, als het gaat om opvoedingsdoelen. Zo'n signaal geeft te denken.

Vocabulaire
Of lerarenopleidingen op dit moment hun studenten voldoende toerusten om adequaat om te gaan met de pedagogische dimensie van hun professie, is een vraag die in algemene zin ontkennend wordt beantwoord. Dr. Cees Klaassen heeft althans opgemerkt "...dat onder invloed van het no nonsense en back to basics denken over onderwijs veel docenten en lerarenopleidingen eigenlijk afgeleerd hebben om over het pedagogische te denken. Men beschikt slechts over een gebrekkig referentiekader en vocabulaire om over het pedagogische en over de pedagogische aspecten van de eigen taak na te denken".
Klaassen is niet de enige die de vinger legt bij het pedagogische gehalte van de lerarenopleiding. Zo benadrukte tijdens de landelijke VELON-conferentie voorzitter professor Steven ten Brinke, - en met hem verschillende lerarenopleiders uit het veld, de problematiek van het ontbrekende pedagogische vocabulaire in de lerarenopleiding.

Uitdaging
Het ligt voor de hand dat de uitdaging om een eigentijds en helder referentiekader te ontwikkelen om te beginnen door pedagogen wordt opgepakt. Om de eenvoudige reden dat zij binnen de lerarenopleiding nu eenmaal een primaire verantwoordelijkheid dragen voor het pedagogische domein. Anderzijds is duidelijk dat zaken als persoonsvorming, ethiek en moraliteit thuis horen bij elke lerarenopleider die haar / zijn professionaliteit serieus neemt. Met andere woorden: het beoogde vocabulaire dient integraal te worden opgepakt en opleidingsbreed te worden doorgevoerd. Niet als een doel op zich, maar als een voorwaarde voor de (professionele) identiteitsontwikkeling van aankomende leraren. Zie voor een boeiend concept: 'Leraren leren leren', de inaugurele rede van dr. F.A.J. Korthagen.
Voor de praktijk van de lerarenopleiding brengt het een en ander in ieder geval een kritische bezinning met zich mee. Een bezinning op respectievelijk: (a) de pedagogische kwaliteit van het vigerende opleidingsconcept, (b) de pedagogische kwaliteit van de opleidingsdidactiek, en (c) de veelheid van nieuwe inzichten die te vinden zijn in recente publikaties over opvoeding in de onderwijscontext. Wie met het laatste aan de slag wil, kan zich bijvoorbeeld verdiepen in de reeks artikelen op deze site.


In Nederland worden meer dan 80 000 kinderen mishandeld.

"Nog veel meer kinderen worden jaarlijks ernstig in hun sociaal-emotionele ontwikkeling bedreigd", stelt de jurist J.C.M Willems: "Ongeveer één op de duizend mishandelde kinderen overlijdt aan de gevolgen. Kindermishandeling is een groot maatschappelijk probleem en tegelijk een ernstige en grootschalige schending van de mensenrechten. De overheid heeft de plicht om zich te bemoeien met de opvoeding". De Universiteit Maastricht wijdde een congres aan het proefschrift van dr. Willems. Zie voor meer informatie over kindermishandeling de rubriek Achtergronden.

Meer zware drinkers onder jongeren Het percentage zware drinkers onder jongeren stijgt. Zware drinkers zijn jongeren die minstens een keer per week zes of meer glazen alcohol op een dag drinken. Onder de zestien- en zeventienjarige jongens is dit percentage tussen 1990 en 1997 bijna verdubbeld van 16 naar 28 procent. Van de achttien- tot 24-jarige jongens behoort 40 procent tot de zware drinkers. Bij de meisjes van zestien of zeventien jaar is het percentage een stuk lager (12 procent), maar dat is wel het dubbele van het percentage in 1990. De correlatie tussen overmatig drinken en een toename van agressie is evident. Om excessen te beteugelen en het normbesef te bevorderen, voeren de Horeca en Overheidsinstanties de campagne 'Er zijn grenzen, punt uit'. (In de Amsterdamse variant is het woord grenzen vervangen door regels.)
Wanneer men kennis neemt van het NIGZ-onderzoek (1998), kan men bij het monsterverbond van de Horeca en de Overheidsinstanties vraagtekens zetten. Informatie over alcoholgebruik


KUN start onderzoek op Pabo's
Onderzoekers van de Katholieke Universiteit Nijmegen zijn begonnen met een flankerend onderzoek naar het effect van de multimediale leeromgeving Waarden & Normen. Op de foto inventariseren Berber Tolsma en Sanne Akkerman de eerste gegevens.
Het onderzoek vindt plaats op een aantal Pabo's, die gestart zijn met een experimentele module. Deze module is (in twee versies) geplaatst op Blackboard.com. De Site W&N is uiteraard een belangrijk onderdeel van de multimediale leeromgeving. Verder wordt o.a. gewerkt met de reeds eerder geproduceerde Demo CD Rom 'De Bus'. Het onderzoek heeft een looptijd van een jaar. Via de rubriek Berichten W&N kunt u de komende weken op de hoogte blijven van de ontwikkelingen.


Rechtbank Breda wil opvoeders opvoeden
Rechtbank Breda verplicht spijbelouders tot cursus
Acht ouders van spijbelende middelbare scholieren zijn deze week door de Bredase rechtbank veroordeeld tot een verplichte cursus 'Ouders Present' en een voorwaardelijke boete van 750 gulden. Zij moeten de boete betalen als ze niet naar de cursus gaan of als blijkt dat hun kinderen de komende twee jaar weer ernstig spijbelen. Het is voor het eerst dat een rechter in Nederland zo'n maatregel neemt. Als de verplichte cursus blijkt te werken, wordt hij over twee jaar landelijk ingevoerd.


Anna Enquist en Kees van Kooten

		'Nieuwsgierigheid' en 'Spaarzaamheid' belicht vanuit het perspectief van de deugd.

Zes tijdredes over deugden


KRO Tv-programma's over de zeven deugden
De KRO heeft zeven films laten maken over de deugden 'Geloof, Hoop, Liefde, Rechtvaardigheid, Moed, Matigheid en Voorzichtigheid'. De schrijvers en de regisseurs proberen volgens de KRO een invulling te geven aan een eigentijdse zoektocht naar de morele betekenis van de verschillende deugden: "Soms levert dat verhalen op die vertellen waartoe een Deugd kan leiden, soms waartoe het ontbreken van die Deugd kan leiden". Hoe dan ook, de dramaserie onder de titel 'De Zeven Deugden' geeft in ieder geval een beeld van de eigentijdse associaties van de diverse programmamakers.


Opmerkelijk initiatief in Washington D.C. metro area
Media en zakenlieden gaan voor waarden en normen


'The Nurture Assumption' ook in Nederland voor het voetlicht
Judith Harris stelt de invloed van ouders op hun kinderen ter discussie.


Van straatgeweld naar onderwijs
Karel van de Graaf in TV debat: 'Er is geen samenhang bij beleidsinstanties; men werkt langs elkaar heen'. Dr. Bram Peper Minister van Binnenlandse Zaken: 'Burgers moeten hun eigen verantwoordelijkheid nemen. De overheid zal bij beleidsontwikkeling duidelijker lijnen moeten trekken. Ik ben voorstander van zero tolerance ten aanzien van drankmisbruik in het verkeer. Als we dat accepteren kan de politie bijvoorbeeld haar taken in het weekend beter realiseren'.


Theater maakt gevolgen van geweld duidelijk
Gemeente Leeuwarden zet scholieren aan het denken


"Iedereen vindt dat er wat moet gebeuren, maar de vraag is hoe..." Annette Padding combineerde haar deeltijdstudie aan de Katholieke Pabo Zwolle met het ouderschap en een baan als docent aan een kappersopleiding. Onlangs studeerde zij af op een scriptie over waarden en normen in het onderwijs.


Nieuwste film van Disney focust op waarden en normen
Fabel "A Bug's Life" bedoeld als hulpmiddel bij opvoeding